Gesluierde groet

Bij vertrek van huis stond ik pas geleden de tuinpoort af te sluiten toen er ineens een niqaab de hoek omkwam. Nu ga ik er van uit dat ik op mijn achterpad hoofdzakelijk buurtgenoten tref dus ook als ik mensen niet meteen herken, groet ik vriendelijk maar nu aarzelde ik en vroeg: "Kennen wij elkaar?" Het antwoord was bevestigend: "Ik woon naast Naima." "Naast Naima? Daar wonen toch de ouders van Mohammed Mohandis?" Voor wie het niet weet: PvdA Tweede Kamerlid. Ik heb hem als achterbuurjongen zien opgroeien vanaf zijn kleutertijd. Een van zijn twee zussen draagt een hoofddoek en het zou natuurlijk kunnen dat ze inmiddels was doorgeschoten maar gelukkig werd die vrees niet bewaarheid want de niqaab gaf als antwoord: "Nee, een deur verder. Ik heb er een tijd niet gewoond maar na allerlei toestanden woon ik nu gelukkig weer bij mijn moeder." "Oké," zei ik, terwijl ik me afvroeg wat ik daar nou weer mee bedoelde want het was helemaal niet oké om zulke ontboezemingen aan te moeten horen terwijl ik nog steeds niet wist wie ik voor me had. De tuinpoort was ondertussen op slot; ik was klaar om te vertrekken en daarom zei ik gedag. Zij ook, zij zei: "Doe-oeg Anita." Zij kende mij dus wel degelijk en ík heb nog steeds geen idee welk gezicht er achter die doeken schuilging.

Ik had natuurlijk kunnen vragen of ze haar lappen wilde optillen. Als vrouw mag je dat aan een boerka of niqaab vragen. Maar dat was mijn eer te na: ik ga niet vragen of madame zo genadig wil zijn te onthullen met wie ik van doen heb. Dat zou alleen maar de misvatting voeden dat het eervoller is om te verbergen wie je bent dan om daar rond voor uit te komen. Die lol wilde ik haar niet doen. Naima heeft jaren geleden ook ooit een sluier uitgeprobeerd en het toeval wil dat ik haar daarmee voor het eerst zag op precies dezelfde plek. Naima had vaak op mijn kinderen gepast. Ik kende haar als een opgewekte en vlijtige jonge meid. "Nee toch!" reageerde ik ontsteld toen ik zag dat ze haar mooie haren bedekt had. Voor het geloof is het immers niet nodig. De god van de moslims schijnt voorbij de sluier recht in het hart te kunnen zien of iemand een waarachtig gelovige is. En om een sluier te dragen om het mannelijk geslacht het hoofd niet op hol te brengen - zina - dat is zo'n bekrompen reden dat ik er nooit veel woorden voor nodig heb gehad om uit te leggen wat daar mis mee is. De boodschap was helder voor Naima en gelukkig had ze de sluier alweer afgeworpen toen ik haar enige weken daarna opnieuw tegenkwam. Later is ze getrouwd met een echte kaaskop uit de Krimpenerwaard dus het is meer dan goed gekomen. Er staat namelijk veel druk op moslimmeisjes om met een moslimjongen te trouwen want het geloof van de vader bepaalt of het kind bij geboorte moslim is of niet. Naima had die druk blijkbaar weerstaan omwille van de liefde.

Het voorval met Naima speelde zich af vlak na de aanslag op de Twin Towers. Ik weet niet of haar sluier een bewuste reactie daarop was maar ik vermoed dat ik niet de enige in haar omgeving ben geweest die heeft laten merken, dat ze een uiterst gevoelig moment had uitgekozen voor haar experiment. Ik vermoed dat ze er daarom zo snel weer van afgestapt is: Ze wilde haar streng gelovige vader niet voor het hoofd stoten maar in de grond was het een oer-Hollands meisje, dat op jazzballet zat en zo vaak mogelijk naar Goede Tijden Slechte Tijden keek. De niqaab op mijn achterpad kiest jaren later eveneens een gevoelig moment: In Syrië en Irak staan sjiieten en soennieten elkaar naar het leven en ook uit Gouda zijn meisjes daarheen gereisd in de overtuiging dat ze daar een betere gelovige zijn dan als ze hier in Nederland gewoon hun best doen. Voor wie vertrek naar de Islamitische Staat gelukkig nog net een stap te ver is, is de streng islamitische dracht een veilige manier om toch een politiek statement te maken of om adhesie te betuigen.

Ik heb in ons land ook tijden meegemaakt dat de politieke signaalfunctie van de sluier minder groot was en dan viel het me vaak op dat er twee gebeurtenissen in het leven van een vrouw zijn, die meer dan gemiddeld de aanleiding vormen om zich te gaan sluieren en die samenhangen met het theoretische en het praktische moment van vruchtbaarheid: de eerste menstruatie en het huwelijk. Voor hoogopgeleide moslima's ligt het vast anders maar die vormen in Gouda een minderheid binnen een minderheid.

Als het doorgaans zo weinig met het geloof te maken heeft, is het niet verwonderlijk dat de sluier net zo goed kan samenvallen met een vroom leven als met bandeloos gedrag. Moslims kenschetsen de huichelachtige gesluierden honend als: van boven bedekt, van onderen bloot.

In de praktijk van alledag maakt het meestal weinig uit. Als je iemand leert kennen dan valt de hoofddoek op den duur net zo weinig op als een bril. En ik maak me ook niet echt druk om pubers: het is van alle tijden, dat die experimenteren met hun uiterlijk en daarbij soms bewust choqueren. Maar als ik een niqaab of een boerka tegenkom, iemand die vrijwillig kiest voor de onvrijheid van extreme religieuze kledingvoorschriften en die zich afzondert in die vrijwillige gevangenis van haar tenue, dan slaat er ondanks alles een golf van woede door me heen omdat ze zichzelf ermee omlaag haalt, omdat ze het vrouw-zijn ermee omlaaghaalt en dat terwijl er heel veel islamitische landen zijn waar een vrouw letterlijk minder waard is dan een koe.

In mijn ogen is een vrouw op de eerste plaats een mens en zijn alle mensen gelijkwaardig. Ieder mens heeft recht op z'n eigen stijl maar ik verwelkom de moslima zonder sluier.

Naschrift: sinds de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 2017 is Mohammed Mohandis geen kamerlid meer. Over de huwelijkspartner van Naima blijk ik me vergist te hebben. Hij komt inderdaad uit de Krimpenerwaard maar is geen kaaskop doch een moslim.