We weten niet welke gemeenten het meeste geld hebben

Jaarlijks publiceert het ministerie van Binnenlandse Zaken een overzicht van de algemene uitkering per inwoner, die door het Rijk aan alle Nederlandse gemeenten is verstrekt. De algemene uitkering is de grootste bron van inkomsten voor gemeenten.

In 2009 zaten bij de tien topontvangers niet alleen de vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht maar ook vier van de vijf Waddeneilanden. (Texel stond op de 18de plek.) Zes plaatsen uit de toptien hadden minder dan tienduizend inwoners.

Helemaal bovenaan stond Schiermonnikoog met 2.771 euro per inwoner, Amsterdam was derde met 1.957 euro. Op plaats honderd, net onder Den Bosch, stond Steenwijkerland met 1.012 euro en onderaan bungelde Pijnacker-Nootdorp met 726 euro.

Natuurlijk hebben gemeenten ook andere bronnen van inkomsten. De onroerende zaakbelasting (OZB) krijgt veel publiciteit maar is relatief van geringe omvang. De grote bedragen komen van elders. Van overige uitkeringen en subsidies, zoals in het kader van het Grotestedenbeleid, of van winstgevende grondexploitaties.

Om te bepalen welke gemeenten per saldo het sterkst zijn en de zwaarste lasten kunnen dragen, zou er gekeken moeten worden naar de ranglijst van gemeenten op grond van de totale begroting gedeeld door het aantal inwoners. Dé ranglijst is er niet: ik heb inmiddels zo langdurig, uitgebreid en tevergeefs ernaar gezocht, dat mij geen andere conclusie rest.

Als raadslid krijg ik rond deze tijd veel jaarrekeningen van organisaties toegestuurd. Ik kan in een oogopslag zien wat er bij hen omgaat. In de krant lees ik steeds rond Prinsjesdag wat de totale begroting van het Rijk is.

Maar inzake gemeenten is blijkbaar niemand geïnteresseerd in overzicht en onderlinge vergelijking van de eindcijfers. Zolang dit voortduurt, weten we dus ook niet hoe we de last van de aankomende bezuinigingen eerlijk kunnen verdelen over Nederlandse gemeenten. 

Anita Engbers
PvdA raadslid in Gouda